Chorsu yopiq bozori

Shahrisabz buyuk ipak yo'lidagi eng qadimiy shaharlardan biridir. U Samarqand, Toshkent va Farg'ona vodiysiga, Termiz orqali Eron va kichik Osiyoga olib boradigan gavjum karvon magistrallari chorrahasida joylashgan. Biroq, Shahrisabz nafaqat import qilinadigan tovarlarni tashish punkti edi. U uzoq vaqtdan beri mahalliy qizil loydan kulolchilik buyumlari ishlab chiqarish bilan mashhur bo'lib, shaharda oqartirilgan muslin ishlab chiqaradigan to'quv ustaxonalari mavjud edi. O'rta asr Arab geografi maksidi "Kesh (Shahrisabz) unumdor, undan erta mevalar eksport qilinadi"deb ta'kidlagan.

Shahrisabz kabi savdo-hunarmandchilik markazida savdo xonalari qurilgan, ammo bizning davrimizga qadar ulardan faqat bittasi saqlanib qolgan – 1602 yilda qurilgan Chorsu yopiq bozori. U shahar markazida Temur davrida Termiz darvozalari deb nomlangan Charimgar Janubiy shahar darvozalaridan va Shahrisabzni sharqdan g'arbga kesib o'tgan magistral yo'ldan kelib chiqqan qadimiy ko'chaning chorrahasida joylashgan. Bu yerda hozirgacha faoliyat ko'rsatayotgan bozor va hammom bor edi. Yopiq bozorni qurish uchun ko'proq mos joy topilmadi.

Buxoro va Samarqandning o'rta asrlardagi savdo gumbazlari bilan tashqi o'xshashligi bilan Shahrisabz Chorsu yopiq bozori o'ziga xos joylashuvi bilan ajralib turadi. Bozor diametri 21 metr bo'lgan Markaziy bino. Asosiy nuqtalarga yo'naltirilgan kirish kamar teshiklari bo'lgan to'rtta Portal ichkariga, Markaziy zalga olib boradi. Bu burchaklari burchakli juda keng kvadrat xona. Undan o'tish joylari sakkizta burchakli kichik zallarga olib boradi. Markaziy zal kemerli yelkanlarda sharsimon gumbaz bilan qoplangan, kichik burchak xonalari esa kichik gumbazlar bilan qoplangan. Quruvchilar yopiq bozorni mozaika yoki majolika bilan bezatmadilar. Biroq, "balıksırtı" dagi qalqonsimon yelkanlarning ajoyib g'isht ishlari, funktsional maqsadga qo'shimcha ravishda, estetik yukni ham o'z ichiga oladi.

Chorsu xonalarining har birida ma'lum bir turdagi tovarlar – keramika buyumlari, kashtado'zlik hunarmandlari bugungi kunda ham mashhur bo'lgan qo'lda kashtalar, import qilingan va mahalliy matolar, gilamlar va boshqa mahsulotlar savdosi olib borilgan.