Namangan viloyati davlat tarix va madaniyat muzeyi
Turkiston Respublikasi Xalq Komissarlari Kengashining 1918 yil 19 apreldagi dekreti asosida muzeyga Namangan shahar xalq ta'limi bo'limi tasarrufidagi 7 yoshli 1-rus o'rta maktabi binosida ikkita xona ajratilib, u erda o'z faoliyatini fizika muzeyi-kabineti sifatida boshladi.
Turkiston oqsoqollar Kengashining 1920 yil 20 avgustdagi qaroriga muvofiq, muzey faoliyatini yanada kengaytirish maqsadida Namangan shahar markazidagi savdogar Hamdam Kalandarov do'koni binosi muzey uchun ajratilgan. Muzey tashkil etilgan paytda Namangan shahar o'zboshimchalik muzeyi, 1934 yildan keyin tumanlararo muzey deb nomlangan.
1922 yilga kelib muzey eksponatlari soni 2000 taga yetdi. Shahar aholisi tarixiy artefaktlarni yig'ishda har tomonlama yordam ko'rsatdi. 1923 yilga kelib muzeyda zoologiya, mineralogiya, anatomiya, numizmatika, o'quv qo'llanmalari bo'limlari faoliyat ko'rsatgan. 1920 yildan 1930 yilgacha muzey ko'rgazma zallarini muntazam ravishda to'ldirib turardi. 1920-1927 yillarda V. I. Ivanov, 1927-1937 yillarda Inomjon Nizambayev muzeyni yangi eksponatlar bilan boyitishga katta hissa qo'shgan.
1938 yilda muzey viloyat maqomiga ega bo'ldi va tog ' -yahudiy shoiri sharafiga "M. I. Ben-Gerariy nomidagi Namangan viloyat o'zboshimchalik muzeyi" deb nomlandi. Mixail Isayevich Ben-Gerariy 1892 yilda Derbentda Yashayge Ravinnovich oilasiga tug'ilgan. Polshada o'qiganidan so'ng, u o'z mamlakatiga qaytib keldi va 1915 yildan 1922 yilgacha o'qituvchi bo'lib ishladi. Shu bilan bir vaqtda she'rlar va she'riyat dramalarini yozgan. Ben-Gerari Shayari tomonidan nashr etilgan birinchi gazetalar Kadima (oldinga) va Shahrit (rasvet) gazetalarining muharriri. 1927 yilda u yangi maktablar uchun "tog ' gullari" darsligini nashr etdi. Ushbu davrda muzeyda to'qqizta bo'lim mavjud edi: zoologiya bo'limi, qishloq xo'jaligi bo'limi, paxtachilik, pillachilik bo'limlari, Agronomiya va zararkunandalarga qarshi kurash bo'limi, inqilob bo'limi, san'at galereyasi, haykaltaroshlik va bosma naqshlar, tarixiy va arxeologik bo'lim, hunarmandchilik bo'limi.
1938 yilda ko'rgazma zallarini qayta jihozlash maqsadida muzey vaqtincha yopildi. 1939 yilda tabiat, tarix, sotsialism qurilishi bo'limlari tashkil etildi, ular jihozlash ishlari tugallangandan so'ng o'z ishlarini qayta tikladilar. 1940 yilga kelib muzey to'plami 10 000 ga yetdi. Unda tabiat, tarixiy yodgorliklar, arxitektura, amaliy san'at, tibbiyot, mamlakatimiz madaniy hayotini aks ettiruvchi eksponatlar to'plangan. 1941 yilda ikkinchi jahon urushi boshlanishi munosabati bilan muzey 1943 yilgacha o'z faoliyatini vaqtincha to'xtatdi.
1943 yil 8 sentabrda O'zbekiston Oliy Kengashining Namangan viloyatini tashkil etish bo'yicha tashkiliy qo'mitasi tomonidan Namangan viloyat o'zboshimchalik muzeyi ishini tiklash to'g'risida qaror qabul qilindi. 1945 yildan boshlab viloyat o'zboshimchalik muzeyi 4 bo'lim bilan o'z faoliyatini tikladi.
1970 yildan boshlab muzey tadqiqotchilari etnografik ma'lumotlar va eksponatlar to'plash ishlarini kengaytirdilar. Natijada Namangan viloyatini boshqargan va frontda qahramonlik ko'rsatgan odamlar haqida juda ko'p ma'lumotlar to'plandi. 1971-1976 va 1978-1979 yillarda Ikromjon Akbarov rahbarligida muzeyning o'tgan yillardagi yutuqlari hisobga olingan va 1976 yilda u ikkinchi toifadagi muzeylar qatoriga kiritilgan.
1979-1986 yillarda Hamidxon Dadabayev direktorlik qilgan davrda muzey uchun moslashtirilgan yangi bino qurish masalasi kun tartibiga qo'yildi. 1986 yilda qurilish ishlari boshlangan, 1987 yil oxiriga kelib bino qurib bitkazilgan. Bino 3 qavatli, umumiy maydoni 53201 m2, shundan 1700 m2 ko'rgazma maydoni, 520 m2 fond binolari. 1987 yilda Oktamjon Rustamov rahbarligida muzey yangi binoga ko'chib o'tdi. 1988 yil 22 aprelda Nodima Namongoniy ko'chasida yangi bino tantanali ravishda ochildi.
1998 yilda birinchi toifadagi muzeylar qatoriga kirdi; ikkinchi qavatda tabiat bo'limini jihozlash ishlari boshlandi. Tur Ashurov boshchiligidagi viloyat rassomlar birlashmasi guruhi ko'rgazma zallarini bezatib, hududning tabiatini ochib berdi. Keyingi yillarda Erkin Karaboyev rahbarligida ishlaydigan ilmiy xodimlarning tabiat bo'limini hududning tabiati, flora va faunasi bilan bog'liq dioramalar va vitrinalar bilan jihozlashdagi xizmatlari beqiyos.
2004-2008 yillarda uchinchi qavatda Namangan viloyati tarixi, etnografiyasi, sport, mustaqillik yillarida Namangan, Namangan adabiy muhiti ko'rgazma zallari vaqt talablariga muvofiq rejalashtirilgan tematik-ekspozitsiya rejasi asosida jihozlandi. Bu yillarda tarix fanlari nomzodlari, dotsentlar Erkin Mirzaaliyev, latifa Ahmadaliyeva, mutaxassis-tarixchi Erkin Qoraboyev, Nigora Mo'minova ushbu ishlarni amalga oshirishda katta fidoyilik ko'rsatdilar.
2004 yildan boshlab ilmiy faoliyatga talab ortib bormoqda va muzey xodimlari tomonidan muzey faoliyatini aks ettiruvchi uch mingdan ortiq kitoblar, risolalar, shuningdek, "ma'naviyat tarixi ko'zgusi", "Namangan viloyati me'moriy yodgorliklari sirlari", "Ahsikent", "Namangan viloyati o'lkashunoslik muzeyi: kecha va kecha" kabi uslubiy ko'rsatmalar keng jamoatchilikka taqdim etildi. bugun, Namangan, Farg'ona va Toshkent bosmaxonalarida nashr etilgan Namangan shahri tarixidan.
Namangan viloyati hakimining 2012-yil 15-iyundagi 220-sonli qarori asosida Qosonsoy tumani tarix muzeyi (1980-1995-yillarda tarix, mehnat va jangovar shon-Shuhrat muzeyi, 1996-2012-yillarda Qosonsoy tumani Xalq muzeyi, 2012-2017-yillarda Qosonsoy tumani o'zboshimchalik muzeyi) Namangan viloyati davlat tarix va madaniyat muzeyiga filial sifatida qo'shildi..
2017 yilda O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017 yil 11 dekabrdagi 975-sonli qarori bilan muzey Namangan viloyati davlat tarix va madaniyat muzeyi deb qayta nomlandi.
